مقاله آشنایی با بیماری‌های گوجه‌فرنگی در گلخانه (قسمت دوم)

کشت گوجه‌فرنگی یکی از بهترین گزینه‌ها برای باغچه و گلخانه می‌باشد. برای کشت گوجه‌فرنگی‌های سالم، باید بدانید که چگونه می‌توانید بیماری‌های شایع گوجه‌فرنگی را تشخیص دهید. تشخیص زود هنگام بیماری‌های گوجه‌فرنگی، ممکن است به شما اجازه دهد تا زمان کافی برای اقدام جهت حفاظت از باقی ماندهی محصول گوجه‌فرنگی خود در اختیار داشته باشید.

 

بیماری‌های گوجه‌فرنگی در گلخانه

پژمردگی ورتیسلیومی

عامل بیماری: Verticillium albo-atrum و Verticillium dahliae

گیاهان در گرم‌ترین ساعات روز پژمردگی خفیفی نشان می‌دهند اما شب به حالت اول بر می‌گردند. مقداری کلروز لبه‌ای و بین رگبرگی روی برگچه‌های پایینی ایجاد می‌شود. این برگچه‌ها ممکن است لکه‌های ۷ شکل خاصی را نیز نشان دهند که به شکل بادبزنی از لبه برگ‌ها به سمت مرکز باریک می‌شود. اگر ساقه‌های گیاهان آلوده برش طولی داده شوند، تغییر رنگ آوندی به ویژه در اندام‌های پایینی بوته‌ها نمایان می‌شود. آلودگی معمولا از راه زخم‌های روی ریشه‌ها، از جمله زخم‌های ناشی از عملیات شخم و یا تغذیه نماتدها وارد بافت گیاه، می‌شود. بافت‌های چوبی شده طوقه و ریشه به رنگ قهوه‌ای در می‌آیند؛ خشک شدن برگ‌ها از پایین ساقه به طرف بالای ساقه روی می‌دهد (شکل 1).

علائم ناشی از Verticillium albo-atrum روی برگ‌های گوجه‌فرنگی

شکل 1ـ علائم ناشی از Verticillium albo-atrum روی برگ‌های گوجه‌فرنگی

مدیریت

1ـ ضد عفونی خاک با بخار، ترکیبات تدخینی (متبل بروماید چندان موثر نیست) و یا آفتاب‌دهی

2ـ استفاده از بذر سالم

3ـ از بین بردن بقایای گیاهی آلوده و مدیریت صحیح آبیاری

4ـ استفاده از ارقام مقاوم

5ـ استفاده از کود حیوانی کاملا پوسیده

6ـ سمپاشی با سموم مناسب به محض ظهور علایم بیماری قبل از مرحله باردهی

پوسیدگی قهوه‌ای با چوب پنبه‌ای شدن ریشه

عامل بیماری: Pyrenochaeta lycopersici

ریشه‌های گیاهان بالغ دارای علایم مشخصی هستند. ریشه‌های کوچک تغذیه کننده تقریبا به طور کامل دچار پوسیدگی می‌شوند. ریشه‌های کوچک ممکن است لکه‌های صاف و قهوه‌ای رنگی را نشان دهند که نام پوسیدگی قهوه‌ای ریشه از آن گرفته شده است. ریشه‌های پیرتر و بزرگتر دارای لکه‌های کرکی مشخص و پوست خشک و شیاردار می‌باشند. ریشه‌های گیاهان آلوده چوب پنبه‌ای شده، پوست آنها شکاف برمی‌دارد و در نهایت ضخیم، ناصاف و تیره می‌گردند (شکل 2). بیماری در آب و هوای سرد توسعه بیشتری دارد و احتمالا در فواصل کوتاه به وسیله شخم و یا سایر عملیات زراعی که خاک را انتقال می‌دهند جابجا می‌شود.

آثار خسارت Pyrenochaeta lycopersici روی ریشه گوجه‌فرنگی

شکل 2ـ آثار خسارت Pyrenochaeta lycopersici روی ریشه گوجه‌فرنگی

مدیریت

1ـ ضد عفونی خاک قبل از کاشت با آفتاب‌دهی

2ـ پوشاندن پای بوته‌ها به وسیله خاک

3ـ تعدادی از ارقام معرفی شده دارای سطوح متفاوتی از مقاومت هستند و تلاقی‌های انجام شده با لاین‌های تجاری یک مقاومت چندانی را نشان داده است. به عنوان مثال دو رگ کردن گونه‌های حساسی مثل L. sculentum با گونه‌های مقاوم L. hirsutum منتج به بروز نتاج مقاوم شده است.

4ـ استفاده از نشاهای پیوندی در کنترل بیماری مؤثر است.

 

قادری،  رضا(1400). گلخانه از دیدگاه یک گیاه‌پزشک (چاپ اول). شیراز: انتشارات مرجع علم.