بیماریهای روکولا
زنگ سفید: روکولا در برابر زنگ سفید حساس است. عامل این بیماری قارچ Albago candida است. علائم آن تاول‌های سفید یا جوش‌های پوستی در زیر برگ است. رطوبت بالا و دمای خنک، رشد و گسترش زنگ سفید را تشویق می‌کند. تناوب زراعی با انواع گیاهان غیر چلیپایی روش خوبی برای جلوگیری از شیوع بیماری است. حذف و معدوم کردن بقایای گیاهان آلوده در مزرعه و گلخانه، از مهمترین نکات مبارزه با این قارچ است. در مبارزه شیمیایی، قارچکش را به شاخ و برگ و خاک مناطق آلوده باید پاشید.
شکل1- علائم بیماری زنگ سفید در روکولا
لکه برگی آلترناریا: عامل ایجاد این بیماری قارچی به نام Alteraria japonica است. لکه برگ آلترناریا در باغ یک مشکل واقعی برای تولیدکنندگان گیاهان تیره شب‌بو است و باعث ایجاد لکه‌هایی مانند پلاک روی برگ‌ها و میوه‌ها می‌شود. درمان گیاه مبتلا به آلترناریا دشوار است، بنابراین، بسیاری از کشاورزان برای جلوگیری از ورود این بیماری به مزارع خود هر کاری را انجام می‌دهند.
عوامل بیماری‌زای قارچی در جنس آلترناریا می‌توانند سال‌های متمادی برای گیاهان مخرب باشند. اسپورها بر روی بقایای گیاهان قدیمی زمستان‌گذرانی می‌کنند و خود را به بذرها متصل می‌کنند، به همین دلیل بیماری لکه برگی از یک فصل به فصل بعدی منتقل می‌شود. هاگ‌های این قارچ با باد جابجا می‌شوند و انواع سبزی‌ها را آلوده می‌کنند. اما آلترناریا خاص این گیاه نیست و در گیاهان دیگر هم همچون سیب، مرکبات، گیاهان زینتی و علف‌های هرز باعث ایجاد لکه‌های برگی می‌شود.
با آلوده شدن گیاه به لکه‌برگی آلترناریایی، لکه‌های کوچک دایره‌ای شکل با رنگ تیره به قطر یک تا یک و نیم سانتی‌متر روی برگ‌ها ظاهر می‌شود. با گسترش بیماری در گیاه، این لکه‌ها از سیاه به برنزه یا خاکستری تغییر رنگ می‌دهند و یک هاله زرد در اطراف آن به وجود می‌آید. از آنجا که توسعه لکه‌ها به‌شدت تحت تأثیر محیط قرار دارد، حلقه‌های متحدالمرکز قابل مشاهدهای (با رنگ‌های متفاوت) شکل می‌گیرد که از نقطه اولیه عفونت گسترش یافته‌اند.
بعضی از گیاهان لکه برگی را بهتر از گیاهان دیگر تحمل می‌کنند، اما با افزایش این لکه‌ها بر روی بافت‌ها، ممکن است برگ‌ها پژمرده یا ریزش کنند و منجر به محصولات آفتاب سوخته یا گیاهان ضعیف شوند. سطح میوه‌ها و سبزی‌ها نیز می‌توانند به لکه‌های آلترناریا آلوده شوند، و باعث افزایش ضایعات و کاهش بازارپسندی می‌شوند. از آنجا که قارچ آلترناریا می‌تواند به بافت‌های بدن انسان حمله کند، خوردن محصولات لکه‌دار توصیه نمی‌شود.
برای درمان گیاه مبتلا به لکه‌برگی آلترناریا لازم است که قارچکش به‌طور مستقیم بر روی گیاهان آلوده پاشیده شود، همچنین بهبود شرایط بهداشتی و رعایت تناوب زراعی برای جلوگیری از شیوع آن مفید است. باغبان‌های ارگانیک به اسپری‌های قارچکش کاپتان یا ترکیبات حاوی مس (مثل اکسی کلرور مس) محدود می‌شوند و کنترل را بسیار چالش برانگیزتر می‌کنند. باغداران معمولی می‌توانند از کلروتانیل، فلویدیوکسینیل، ایمازالیل، ایپرودین، مانب، مانکوزب یا تیرام در گیاهانی که در برچسب ماده شیمیایی مورد نظرشان ذکر شده است استفاده کنند.
استفاده از مالچ بلافاصله پس از کاشت می‌تواند باعث کند شدن گسترش اسپورهای آلترناریا در خاک شود. آزمایشات انجام شده نشان داد که کلم پیچ‌هایی که با مالچ تیمار شده بودند کمتر از گیاهان شاهد به لکه برگی آلترناریا مبتلا بودند، حتی استفاده از کاه غلات به عنوان مالچ در پیشگیری از ابتلا به این بیماری مالچ‌های پلاستیکی سیاه یا پلاستیک‌های زیست تخریب‌پذیر بسیار موفق‌تر بودند.
اگرچه علایم بسیاری از بیماریهای قارچی ناشی از آلترناریا شبیه به یکدیگر هستند، اما قارچ‌ها اغلب در نوع گیاه مورد حمله خود بسیار تخصصی عمل می‌کنند. به همین دلیل رعایت تناوب زراعی برای جلوگیری از جوانه‌زدن اسپورهای قارچ آلترناریا بسیار ضروری است. کشاورزان می‌توانند با تناوب زراعی چهارساله از باقی‌ماندن عامل این بیماری در خاک جلوگیری کنند. همچنین پاکسازی برگ‌های افتاده و گیاهان مبتلا در اسرع وقت باعث کاهش تعداد اسپور در خاک می‌شود. گیاهان سالم و دارای فاصله کاشت مناسب نسبت به بوته‌هایی که متراکم هستند، خسارت کمتری متحمل می‌شوند.
سفیدک دروغی (Downy Mildew): سفیدک دروغی (کرکی) یا کپک‌زدگی به آلودگی با هر یک از انواع مختلفی از قارچ‌های اوومیست (oomycete) اشاره می‌کند که انگل‌های مضر گیاهان هستند. عامل بیماری گونه (Peronospora parasitica) است که متعلق به خانواده Peronosporaceae هستند و روی سبزی‌ها به وفور دیده می‌شوند. علائم سفیدک‌های کرکی (دروغی) به‌صورت نقاط کوچک زرد رنگ، بر روی برگ‌های گیاهان و به شکل ماده سفید رنگ پودری در پشت برگ‌ها ظاهر می‌شوند. هنگامی که بافت برگ در زیر نقطه‌های زردرنگ از بین می‌رود، یک ماده سفیدرنگ مایل به خاکستری تولید می‌شود. در واقع سفیدک کرکی (دروغی) می‌تواند تمام شاخه‌ها و حتی شاخه‌ای که در حال رشد است را آلوده کند که در نهایت منجر به مرگ گیاه می‌شود. در شرایط مطلوب بیماری (شب‌های سرد با دوره‌های طولانی)، کپک‌زدگی به‌سرعت گسترش می‌یابد و با از بین بردن بافت برگ بدون تأثیر بر ساقه‌ها یا دمبرگ‌ها اتفاق می‌افتد.
بهترین راه کنترل سفیدک کرکی (دروغی) پیشگیری از ورود این بیماری به مزرعه است. بهترین کاری که می‌توانید برای جلوگیری از آلودگی به سفیدک کرکی (دروغی) انجام دهید این است که هنگام آبیاری آب را بر روی گیاه نریزید بلکه تنها خاک را آبیاری کنید. درصورتی که آب بر روی برگ‌های گیاه بماند زمینه را برای آلودگی و گسترش سفیدک کرکی (دروغی) فراهم می‌کند. هاگ‌های سفیدک کرکی (دروغی) می‌توانند در آب شنا کرده و خود را به بخش‌های زنده گیاه برسانند و گسترش خود را شروع کنند. در صورتی‌که هیچ آبی بر روی برگ‌های گیاه نباشد، این ارگانیسم نمی‌تواند خود را به بخشی از گیاه که برای آن مناسب باشد، برساند.
رعایت نظافت باغچه یا زمین کشاورزی برای متوقف کردن گسترش این بیماری اهمیت زیادی دارد. سفیدک کرکی (دروغی) در طول ماه‌های سرد زمستانی در مواد گیاهی مرده پنهان شده و زنده می‌ماند. بنابراین خارج کردن تمام مواد گیاهی مرده در فصل پاییز از زمین جلوی آلودگی گیاهان در فصل بهار را می‌گیرد.
سفیدک کرکی (دروغی) در صورتی که درجه حرارت بین ۱4 تا 22 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 85 درصد یا بالاتر باشد، رشد می‌کند. بنابراین هنگامی‌که رطوبت و درجه حرارت خارج از این محدوده باشد، مشکلی با این بیماری نخواهید داشت.
اگر یک یا چند گیاه به این بیماری مبتلا شدند، روش‌های طبیعی و ارگانیک مبارزه با بیماریهای گیاهی بهترین انتخاب است. علت این است که به محض آلوده شدن یک گیاه به سفیدک کرکی (دروغی)، هیچ ماده شیمیایی مؤثری برای کنترل آن وجود نخواهد داشت. با این حال در صورتی که بازگشت بیماری در بین گیاهان مشاهده شد، برخی مواد شیمیایی پیشگیرانه برای از بین بردن این بیماری وجود دارد.
کنترل ارگانیک: یکی از راه‌های کنترل و کپک‌زدایی، حذف رطوبت در اطراف گیاهان آسیب دیده است. آبیاری از پایین، همچون آبیاری به روش قطره‌ای، و افزایش تهویه گلخانه برای کاهش رطوبت محیط رشد گیاه، به کاهش بیماری کمک خواهد کرد.
معمولا این بیماری با گرم شدن هوا از بین می‌رود چرا که عامل بیماری نمی‌تواند در هوای گرم زنده بماند. اگر گیاه تنها کمی دچار آلودگی شده و وضعیت آن شدید نیست، بهترین کار این است که صبر کنید تا هوا گرم شود.
کنترل شیمیایی: قارچکشها به طور خاص برای کنترل کپک خفیف کاربردی غیرضروری هستند. قارچکشهای محافظتی طیف گسترده‌ای از جمله کلراتالنیل، مانکوزب و قارچکشهای حاوی مس، حداقل در محافظت در برابر عفونت قارچی پوسیدگی تا حدودی موثر هستند. قارچکشهای سیستمیک معمولا برای استفاده در برابر طیفی از قارچ‌ها موثرند، اما توصیه می‌شود تنها پس از تشخیص این بیماری، از قارچکشها با نظر کارشناس استفاده شود.