مشخصات گیاه‌شناسی چیکو
چیکو با نام علمی (Manilkara zapota L.) از ميوه‌هاي گرمسيري متعلق به خانواده (Sapotaceae) بوده و بومي مكزيك مي‌باشد. چيكو درختي است هميشه سبز با رشد جستي كه ارتفاع ارقام پيوندي آن روي پايه‌هاي كرول به 5 تا 10 متر مي‌رسد. برگ‌ها چرمي بوده و به سمت نوك جست دور هم جمع شده‌اند. گل‌هاي چيكو دو جنسي بوده و روي جست‌ها در قاعده برگ‌هاي مجتمع تشكيل مي‌شوند. در ايران زمان گلدهي چيكو از اواخر اسفند تا اواخر خرداد ماه يعني 45-60 روز بعد از گل انگيزي مي‌باشد. بدليل ظهور غير همزمان گل‌ها روي يك درخت ميوه‌هاي با اندازه‌هاي مختلف روي درختان ديده مي‌شوند كه همزمان‌رسي نداشته و معمولا از تير ماه تا شهريور ماه به تدريج مي‌رسند. ميوه‌ها شيرين و خوشبو با قطر 5 تا 9 سانتي متر،گرد و يا تخم مرغي شكل، با وزن 75 تا 200 گرم، داراي پوست قهوه‌اي زبر با گوشت به رنگ قهوه‌اي روشن حاوي 1 تا 4 دانه سياه صاف هستند.
جدول 1- مشخصات گیاه‌شناسی چیکو
|
نام فارسی
|
چیکو
|
|
نام انگلیسی
|
Sapodilla
|
|
نام علمی
|
Manilkara zapota L.
|
|
خانوداه
|
Sapotaceae
|
شکل 1- آشنایی با درخت، برگ، گل و میوه چیکو
کاشت
درخت چیکو سازگار با شرایط آب و هوایی گرم و خشک و مقاوم در برابر بادهای گرم و سوزان و همچنین شوری آب و خاک است و بهترین خاک، برای کاشت این درخت در خاک‌های سبک با زهکشی خوب است و تعداد آفات و بیماری‌های خاص این گیاه بسیار کم است. بهترین دما برای رشد چیکو دماهای11 تا 34 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی 70 تا 90 درصد است.
شکل 2- کاشت درخت چیکو از طریق بذر و نهال
داشت
چيكو از نظر آبي گياهي مقاوم است و قادر است شرايط خشكي خاك را تحمل كند و حتي درختان بالغ آبياري زياد را نمي‌پسندند، ولی آبیاری مناسب مخصوصا در فصول خشک سال سبب افزایش عملکرد محصول می‌شود.
چيكو از لحاظ مواد غذايي گياهي قانع است وكوددهي سالانه با ترکیب 1.5 کیلوگرم ازت، 0.5 کیلوگرم فسفات و 1.5 کیلوگرم پتاس تاثیر مثبتی داشته، که باید درسه مرحله به گیاه داده شود.
برداشت
از جمله مشکلات توسعه این گیاه کوتاه بودن عمر پس از برداشت میوه‌های آن می‌باشد. چیکو پس از رسیدن بایستی به فاصله چند روز مصرف شود. درخت چيكو جهت گل انگيزي به يك دوره خشكي نياز دارد. در ايران در مناطق جنوبي زمان گلدهي چيكو از اوايل اسفند تا اواخر خرداد مي‌باشد. گل انگيزي 45 تا 60 روز قبل از باز شدن گل‌ها انجام مي‌شود. با توجه به تدريجي بودن تشكيل گل ميوه‌هاي با اندازه‌هاي مختلف روي هر درخت ديده مي‌شوند كه به تدريج مي‌رسند. زمان رسيدن اولين ميوه‌ها تير ماه بوده و تا شهريور ماه روي درختان چيكو، ميوه ديده مي‌شود.
ميوه چيكو را بايد با دقت زياد برداشت نمود. چرا كه به راحتي در اثر فشار، ضربه و خراشيدن، آسيب مي‌بيند. اين آسيب عمر انباري ميوه را به شدت كم مي‌كند و هنگام رسيدن ميوه نقاط تحت فشار يا ضربه ديده نرم و سياه و ترش مي‌شوند.
شکل 3- برداشت دستی میوه چیکو