مشخصات گیاه‌شناسی کرفس
کرفس با نام علمی (Apium graveolens) از خانواده (Apiaceae)، گیاهی علفی و دو ساله است، به ارتفاع ۲۰ تا ۶۰ سانتی‌متر که ساقه‌ای منشعب دارد. برگ‌های آن ضخیم و گل‌های آن کوچک و به رنگ سفید یا سفید مایل به سبز است. قسمت مورد استفاده این سبزی ریشه و برگ آن است . اگرچه کرفس را میتوان در هر فصلی پیدا کرد اما بهترین طعم را در فصل تابستان دارد. رشد کرفس به اندازه ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر است و از برگ‌هایی تشکیل شده است که بوسیله ساقه به هم متصل شده است و شکلی خرطومی پیدا می‌کند.
جدول 1- مشخصات گیاه‌شناسی کرفس
|
نام فارسی
|
کرفس
|
|
نام انگلیسی
|
Celery
|
|
نام علمی
|
Apium graveolens
|
|
خانواده
|
Apiaceae
|
شکل 1- آشنایی با بوته، برگ، ساقه، گل و بذر گیاه کرفس
کاشت
كرفس را در زميني كه قوي بوده و به اندازه كافي مواد آلي داشته باشد، مي‌كارند. در نواحي معتدل نشا كرفس را در اوايل بهار و پس از پشت سرگذاشتن سرماي بهاره به صورت خطي مي‌كارند. در قطعات كوچك فاصله رديف‌ها را حدود 30 سانتيمتر و فاصله بوته‌ها را بين 10 تا 15 سانتيمتر در نظر مي‌گيرند.
بهترین زمان کاشت بذر زمانی است که دما حدود ۱۵ درجه سانتی گراد باشد. البته بذر کرفس می‌تواند در ۵ درجه سانتی‌گراد جوانه بزند، ولی دمای مناسب آن بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. در طول مدت خزانه دما در شب حدود ۱۲ تا ۱۵ درجه سانتی‌گراد و در روز حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. به این ترتیب در مناطق سردسیری باید از شاسی و گلخانه برای تهیه خزانه استفاده کرد و به محض مساعد شدن هوا بوته‌ها به محل اصلی منتقل شوند. در مناطقی که زمستان‌های ملایم دارند، مانند خوزستان اوایل پاییز اقدام به تهیه خزانه می‌کنیم و وقتی نشاها آماده شدند، آن‌ها را به محل اصلی منتقل می‌نماییم. برای کاشت کرفس می توان از خاک‌های لوم – لوم رسی- پیت یا ماک که زهکشی خوبی داشته باشند، استفاده نمود.
شکل 2- مزرعه کرفس
داشت
آبياري كم و مرتب كرفس اهميت زيادي دارد يعني آبياري بايد زود به زود و طوري انجام شود كه ضمن مرطوب نگه داشتن خاك از گل كردن زمين زير كشت به خصوص در ناحيه اطراف بوته‌ها جلوگيري گردد. برای تولید دمبرگ‌های گوشتی و ترد رطوبت بالای خاک لازم است آب باید با آبیاری‌های مکرر و منظم تامین گردد کرفس برای رشد تا مرحله رسیدن، حدود ۱۷۵سانتی متر آب لازم دارد. خاكدادن پاي بوته كرفس لازم بوده و اين عمل بايستي به تدريج كه كرفس رشد مي‌كند به دفعات انجام گيرد، توضيح اينكه خاكدادن به بوته كرفس باعث مي‌شود كه ساقه كرفس سفيد و مرغوب باشد.
برای تولید محصول با کیفیت و ترد (بدون نخ) باید مقادیر زیادی مواد غذایی فراهم نمود ، مقدار ۴۵۰-۲۲۰ کیلوگرم ازت، ۱۲۰کیلوگرم فسفر و ۱۸۰کیلوگرم پتاس در هکتار برای این محصول استفاده می‌شود. همچنین میتوان از کودهای NPK در طول دوره رشد کرفس استفاده کرد.
برداشت
علائم ظاهری رسیده بودن کرفس را میتوان با تغییر رنگ برگ‌های مرکزی از سبز به سبز روشن، رشد خوب و قوی دمبرگ‌ها که قسمت اعظم مصرف تغذیه را تشکیل می‌دهد و بالاخره زمانی که دسته کاملی از مجموعه دمبرگ‌ها ایجاد شد تشخیص داد. برداشت کرفس در سطوح کوچک با چاقوی دسته بلند که گیاه را حدود چند سانتی‌متر از زیر خاک قطع می‌نماید انجام می‌گیرد. در سطوح بزرگ میتوان کرفس را با ماشین‌های مخصوص برداشت نمود. هر چند که زمان برداشت کرفس در هر مرحله از رشد امکان‌پذیر است ولی برداشت محصول تا موقعی که بوته به اندازه کافی رشد نکرده است توصیه نمی‌شود معمولا کرفس از مرداد ماه تا اولین فصل سرما آماده برداشت است. برای برداشت، آن را با استفاده از چنگک دستی بلند کنید. مواظب باشید به گیاهان اطراف آن صدمه نزنید.
شکل 3- برداشت دستی کرفس