مقاله آشنایی با بیماری‌های سبزیجات برگی در گلخانه (قسمت دوم)

سالهاست با توجه به بحران کمبود آب و دلایل دیگری مثل عدم تأمین نیاز بشر به روش کاشت سنتی، زمانبر بودن و هزینه‌های بیشتر کاشت سنتی و … افراد زیادی به کاشت و پرورش گیاهان به روش گلخانه‌ای روی آورده‌اند که اخیرا این روند رشد صعودی داشته است و خیلی به صرفه‌تر، آسان‌تر و سودآورتر می‌باشد.

پژمردگی ورتیسلیومی

عامل بیماری: Verticillium dahliae

علائم بیماری هنگام ورود به گیاه به دوره زایشی پدیدار می‌شند. علامت بیماری زردی بین رگبرگی در برگ‌های پایینی بوته است و این برگ‌ها در نهایت پژمرده می‌شوند. قسمت بیرونی ساقه‌های پایینی رنگ قرمز به خود می‌گیرد. بافت آوندی ریشه و طوقه خرمایی روشن تا قهوه‌ای می‌شود. در موارد شدید، کوتولگی مشخص و مگ بوته اتفاق می‌افتد. تغییر رنگ آوندی ناشی از ورتیسلیوم روشن‌تر از فوزاریوم است. بیشترین شدت بماری در دمای 20 تا 24 درجه سلسیوس است (شکل 1).  

آثار خسارت ناشی از Verticillium dahliae

شکل 1ـ آثار خسارت ناشی از Verticillium dahliae

مدیریت

1ـ استفاده از بذر سالم یا ضد عفونی شده برای کاشت

2ـ تیمار با آب گرم یا محلول هیپوکاریت سدیم نیز در کاهش بیماریمؤثر است اما بایستی مراقب آسیب به بذر بود.

3ـ اجتناب از کاشت اسفناج در خاک داراری سابقه آلودگی

4ـ کاشت ارقام مقاوم یا متحمل

5ـ ضد عفونی خاک قبل از کاشت با سموم تدخینی با آفتاب‌دهی

6ـ رعایت تناوب زراعی

7ـ کنترل علف‌های هرز

8ـ استفاده از ترکیبات مناسب در آبیاری می‌تواند در کاهش بیماری مؤثر است.

پژمردگی فوزاریومی

عامل بیماری: Fusarium oxysporum f.sp. spinaceae

بیماری پس از مرحله سه برگی در گیاه نمایان شده و سپس در تمام دوره رشد گیاه حمله می‌کند. ابتدا برگ‌های مسن و سپس برگ‌های مرکزی زرد می‌شوند. اگر هوا گرم و خشک باشد ریشه‌های فرعی پوسیده شده به رنگ تیره درمی‌آیند و گیاه از بین می‌رود. اگر باران بباری و هوا خنک باشد بوته مبتلا می‌تواند به زندگی خود ادامه بدهد. دمای بهینه برای رشد قارچ 27 درجه سلسیوس است (شکل 2).

آثار خسارت ناشی از Fusarium oxysporum f.sp. spinaceae
شکل 2ـ آثار خسارت ناشی از Fusarium oxysporum f.sp. spinaceae

 

مدیریت

1ـ کاشت بذر سالم و دارای گواهی سلامت

2ـ اجتناب از بروز تنش آبی

3ـ کاشت ارقام مقاوم

4ـ ضد عفونی خاک ترجیحا با آفتاب‌دهی

5ـ استفاده از سموم مناسب در آب آبیاری احتمالا بتواند در کاهش مقدار بیماری اثر داشته باشد.

 

قادری،  رضا(1400). گلخانه از دیدگاه یک گیاه‌پزشک (چاپ اول). شیراز: انتشارات مرجع علم.